Yeni bir araştırma, Gulf Stream sisteminin 2025’ten itibaren çökme riskiyle karşı karşıya olduğunu ortaya koydu.
Meksika Körfezi’nden Britanya’nın kuzeyine ılık su taşıyan bu deniz akıntıları döngüsü, kuzeybatı Avrupa’da havayı daha da sıcak hale getiriyor.
Yani sistemin çökmesi, bu bölgedeki sıcaklıkları önemli ölçüde düşürebilir ve iklimi feci şekilde değiştirebilir.
Öte yandan, iklim alanında önde gelen bilim adamlarının, araştırmanın bulguları hakkında bazı çekinceleri var.
Bu uzmanlar, Gulf Stream’in bu yüzyılda değişme ihtimalinin düşük olduğunu söylüyor.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli tarafından yapılan son araştırma, Atlantik Meridyen Devridaim Döngüsü (AMOC) olarak da adlandırılan bu sistemin bu kadar çabuk çökmeyeceğini ortaya koydu.
Yeni araştırmayı yürüten grubun bir parçası olan Kopenhag Üniversitesi’nden Prof. Peter Ditlevsen, “2004 yılında bu akımı ölçmeye başladığımızdan beri, Amoc’un zayıfladığına dair endişeler var” diyor.
Amoc’un gerçeği kuzey kutbuna taşıdığı sıcak su orada soğur ve dibe çöker.
Ancak küresel ısınma nedeniyle kuzeyde, özellikle Grönland’da buzların hızla erimesi, bu akıntının o kadar kuzeye ulaşamadan daha güneyde soğumasına neden olur.
Amoc çökerse Avrupa’da sıcaklıklar 10-15 derece kadar düşebilirken, ABD’nin doğu kıyısında deniz seviyeleri yükselebilir.
Milyarlarca insanı besleyen tarım alanlarındaki yağışlarda da değişiklikler meydana gelebilir.
Amoc’un son çöküşü 115.000 yıl önce Buzul Çağı’nın başında gerçekleşti ve sistem 12.000 yıl önce mevcut döngüsüne yeniden başladı.
Nature Communications’da yayınlanan yeni araştırma, Amoc’un 2025 ile 2095 arasında çökebileceğini öne sürüyor.
Analiz, sera gazı emisyonlarındaki artışın bugüne kadarki oranda devam edeceği varsayımına dayanmaktadır.
Sera gazı emisyonlarındaki artış durursa veya emisyonlar azalmaya başlarsa, Amoc’un çöküşü o kadar erken olmayabilir.
İngiltere Meteoroloji Servisi’nden Ben Booth’un da aralarında bulunduğu bilim insanları, bu yeni araştırmadaki bulguların “tüm bilim camiası tarafından kabul görmekten uzak” olduğunu söylüyor.
Southampton Üniversitesi Ulusal Deniz Bilimleri Merkezi’nden Prof. Penny Holliday, “Amoc’un zayıfladığına dair net bir kanıt yok” diyor.
“Bir gün Amoc’un bugün olduğu gibi faaliyetlerini durdurma ihtimalinin olduğunu biliyoruz, ancak bunu hafife almak son derece zor.
“Komşum sıcak hava dalgaları hakkında mı yoksa Amoc’un çökme olasılığı hakkında daha fazla endişelenmesi gerekip gerekmediğini sorarsa, sıcak hava dalgalarına işaret ederdim. Çünkü görüyoruz ve daha da kötüye gideceğinden eminiz.”
Son araştırmaların birçok bilim insanı tarafından kabul görmemesinin temel nedeni, Amoc hakkında bir takım varsayımlarda bulunmasıdır.
Ancak uzmanlar, iklim sistemi çok karmaşık olduğu için şu anda Amoc’u tam olarak anlayacak bilgiye sahip olmadıklarını söylüyor.
Reading Üniversitesi’ndeki Ulusal Atmosfer Bilimi Merkezi’nden Profesör. Jon Robson, bu sistemin 2025-95’in ortasında çökebileceği bulgusuna şüpheyle bakılması gerektiğini vurguluyor.
Yine de uzmanlar bu araştırmanın değerli olduğunu ve Amoc’un çökme olasılığına ilişkin uyarıların ciddiye alınması gerektiğini söylüyor.
prof. Robson, “Kuzey Atlantik iklim sisteminde ani ve büyük değişiklikler olasılığını göz ardı etmemeliyiz” diyor.
Ancak bunun 2025-95 arasında olacağına dair varsayımlardan şüpheliyim.”
